Jacques Timmermans: ‘Het leven is geen geschenk’

Jack Timmermans (49) is choreograaf. Drie jaar geleden gaf hij zijn vaste baan aan de Fontys Dansacademie op om artistiek en zakelijk leider te worden van het Bredase dansgezelschap De Stilte. Op 4 maart gaat in het Chassé-theater de nieuwe kindervoorstelling van De Stilte in première; Don Quichot. Timmermans woont samen met Gertien, danseres. Ze hebben geen kinderen.

Hoe voelt u zich de laatste tijd?

,,Heel gelukkig. Het is toch heerlijk dat je een huis hebt, genoeg te eten, het had zoveel erger kunnen zijn. Ik ben ook echt heel blij dat ik nu deze voorstelling heb gemaakt. Omdat hij voor kinderen bedoeld is ben ik minder extreem bezig met in mijn eigen gal te roeren. Dat is ook wel prettig, want het leven is voor mij geen geschenk. Het klinkt heel bot, maar ik had niet geboren willen worden.’’

Gelooft u in God?

,,Op mijn zevende was Sinterklaas voor mij voorbij, en op mijn twaalfde God. Religie is echt opium voor het volk. Het geeft rust, maar de meest fundamentele vraag wordt niet beantwoord, namelijk; waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe?’’

Waar heeft u een hekel aan?

,,Kuddegeest, daar heb ik een broertje dood aan. Mijn devies zou kunnen zijn, doe wat je wilt,, geloof wat je wilt, zeg wat je wilt, maar doe, geloof en zeg het zelf.  Je moet ergens voor staan. Ik houd niet van mensen die geen verantwoordelijkheid nemen.’’

Bent u ijdel?

,,Alles is ijdelheid, het najagen van wind. Ik vind het heerlijk om dingen te maken, en voor de rest hoeft het allemaal niet.’’

Bent u grillig?

,,Ik ben een ontzettende doordouwer en een perfectionist, en tegelijkertijd ook een zoeker. Als je zoekt wijk je wel eens van het pad af, je kunt niet zoeken in een rechte lijn. Misschien zit daar een bepaalde mate van grilligheid in.’’

Waar bent u bang voor?

,,Een belangrijk element is de angst om vrij te zijn, het niet te weten. En toen ik jong was, was ik bang om in de goot terecht te komen. Dat kwam doordat iedereen ook zei dat dat zou gebeuren. Ik was de fantast, niet geschikt om praktische dingen te doen, en kreeg het idee mee dat ik verloren zou gaan.’’

Wat zijn uw drijfveren?

,,Je wilt toch gezien worden. En ik wil leren van de dingen die ik maak. Ik snap mijn voorstellingen pas achteraf. Een lijn bij mij is dat ik absoluut voor het individu ben, tegen het onrecht en dat ik een behoorlijk portie cynisme heb voor alles wat macht uitstraalt.’’

Hoe belangrijk is geld voor u?

,,Als je voor cultuur kiest, kies je niet voor het geld. Rijkdom is voor mij een goed boek lezen, of gedichten. Dat geeft me het fundamentele gevoel dat ik begrepen word en dat ik niet alleen sta in mijn wanhoop.’’

Hoe belangrijk is werk voor u?

,,Als ik niet zou kunnen scheppen, zou ik dood willen zijn. Mijn werk geeft me de mogelijkheid van slachtoffer dader te worden, zonder dat ik er iemand tekort mee doe. Door te spelen ben ik weerbaar en sterk geworden. Zonder werk zou ik in een inrichting terecht komen of er een eind aan maken.’’

Hoe zou u kinderen opvoeden?

,, Kinderen zijn voor mij echt de slachtoffers van de mensheid en ik vind dat ouderen zich dienstbaar moeten opstellen. Ik voed wel een beetje op met mijn voorstellingen ja, want ik wil kinderen absoluut raken. Ik overlaad ze niet met kennis, want als je de dichter uit het hart wilt krijgen, moet je vooral de feiten vragen. Mijn voorstellingen eindigen altijd in hoop.’’

Wat heeft u van uw ouders meegekregen?

,,Mijn moeder heeft vanaf mijn geboorte geroepen dat ze dood zou gaan en dat ik niet normaal was. Dat vormt je wel. Er was in ons grote Tilburgse gezin ook geen rust en geen persoonlijke ruimte. En ik haatte mijn vader. Hij had een slagerij en ons werd geleerd dat we ons moesten aanpassen; de klanten netjes groeten. Zodoende heeft het lang geduurd voordat ik mijn gevoelens en ervaringen heb geaccepteerd als leidraad voor mijn levenswijze.’’

Wat zou u aan uzelf willen veranderen?

,,Soms veroorzaak ik met mijn uitspraken wrevel. Als ik mijn gevoelens echt de vrije loop zou laten, zou dat nog erger zijn, maar sociaal functioneren is niet alleen de klep open zetten en emoties rondstrooien.’’

Wat is uw grootste mislukking?

,,Misschien het geboren worden.’’

Hoe ontspant u zich?

,,Niet, heel moeilijk.’’

Wat is uw mooiste droom?

,,Lang geleden had ik een droom die heel wezenlijk is gebleken. Bovenop een berg met zand zat Paus Paulus de zesde te wachten op Allende, die toen net was vermoord. Ik vroeg hem hoe het nou is om paus te zijn. ‘Het stelt niks voor’, zei hij. Vanaf zo’n berg zou ik iedereen willen toeroepen: ‘blijf maar beneden, het uitzicht valt tegen’.’’

Bent u moedig?

,,Meestentijds wel denk ik. Maar het opzeggen van mijn vaste baan heb ik niet als moedig ervaren.’’

Waar wilt u begraven worden?

,,Daar heb ik nog geen plek voor. Misschien word ik wel in de lucht geschoten.’’

Waar zou u het liefst wonen als u niet in Breda woonde?

,,Breda is heel tevreden met zichzelf en als je hier iets van de grond wilt krijgen, stuit je op weerstand. Ik heb een haat-liefde-verhouding met de stad. Maar als ik weg zou willen zou ik dat ook doen, bij voorbeeld naar Nisseros, een klein Grieks eiland met een levende vulkaan.’’

Uit BN/DeStem voorjaar 2004